Συνεργός στα όσα «διαπράττω», με το σημερινό μου άρθρο, είναι η εκλεκτή δημοσιογράφος του «Φιλελευθέρου» κα Στάλω Παπαναστασίου η οποία στη στήλη της «ελευθέρας βοσκής», στις 13.7.2016, μάς πληροφορούσε για την αφίσα που προέτρεπε τους πιστούς να προσέλθουν σε συγκεκριμένο ναό της Ελλάδας την παραμονή και ανήμερα της εορτής του Αγίου Παϊσίου, για να προσκυνήσουν τα γυαλιά του Αγίου. Πέρσι, οι πιστοί καλούνταν να προσκυνήσουν τις παντόφλες του Αγίου. Έχει καταστεί συνήθης πρακτική να καλούνται οι πιστοί να προσκυνούν θαυματουργές εικόνες, κάρες και άλλα λείψανα των Αγίων.
Δεν είναι πρόθεσή μου να τοποθετηθώ και να εκφράσω οποιαδήποτε άποψη αναφορικά με τη δογματική διάσταση του θέματος της απεικόνισης του Θεού, της Παναγίας και των Αγίων και της προσκύνησης των εικόνων τους. Το θέμα, για τους Χριστιανούς, έχει λήξει με την Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος της Νίκαιας, όπως αναλύω πιο κάτω. Ούτε και στο θέμα της εικονομαχίας θα τοποθετηθώ, το οποίο άρχισε ένας από τους πιο λαμπρούς αυτοκράτορες του Βυζαντίου, ο Λέων ο Ίσαυρος, προσπαθώντας να αποκαταστήσει τη χριστιανική θρησκεία στην αρχική της μορφή. Προφανώς, ο Λέων ο Ίσαυρος είχε υπόψη του τη δεύτερη από τις Δέκα Εντολές που έδωσε ο Θεός στον Μωυσή – τις οποίες έχει υιοθετήσει ο Χριστιανισμός - που επιτάσσει: «Ου ποιήσεις σεαυτώ είδωλον, ουδέ παντός ομοίωμα, όσα εν τω ουρανώ άνω και όσα εν τη γη κάτω και όσα εν τοις ύδασιν υποκάτω της γης. Ου προσκυνήσεις αυτοίς, ουδέ μη λατρεύσεις αυτοίς» (Έξοδος, Κ, 4-5). Ακολουθώντας αυτήν την εντολή, οι πρώτοι Χριστιανοί και οι Πατέρες της Εκκλησίας, δεν εγκρίνανε την απεικόνιση Θεού, Χριστού, Παναγίας και Αγίων. Επιπλέον, όταν οι Χριστιανοί έγιναν εξουσία στο Βυζάντιο, καταδίωξαν ανελέητα τους οπαδούς της αρχαιοελληνικής θρησκείας ως «ειδωλολάτρες», επειδή έστηναν αγάλματα στους ολυμπίους θεούς και τιμούσαν τα είδωλά τους. Όμως, όπως προανέφερα, το όλο ζήτημα έχει κλείσει με την Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος της Νίκαιας η οποία συγκλήθηκε το 787, με πρωτοβουλία της Ειρήνης της Αθηναίας και καταδίκασε την εικονομαχία ως αίρεση. Η αναστήλωση των εικόνων έγινε το 843, μετά το θάνατο του Θεοφίλου, από τη συναυτοκράτειρα με τον ανήλικο γιο της Μιχαήλ Γ΄ Θεοδώρα. Τότε, ορίστηκε η πρώτη Κυριακή της Μεγάλης Σαρακοστής ως Κυριακή της Ορθοδοξίας. Θα πρέπει να τονιστεί ότι Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος στη Νίκαια ενέκρινε και τον «όρον περί εικόνων», όπου ορίζεται ότι «η τιμή προς την εικόνα αντανακλά εις το πρωτότυπον και ο προσκυνών την εικόνα προσκυνεί την αληθινήν υπόστασιν του ζωγραφισμένου εις αυτήν προσώπου». Όμως, ακολουθείται σήμερα αυτός ο «όρος»;
Οι δεισιδαιμονίες, που αναπτύχθηκαν σε σχέση με τις εικόνες και τα λείψανα, οδήγησαν στη λατρεία τους. Οι εικόνες και τα λείψανα έχουν καταστεί είδωλα από επιτηδείους που επιτυγχάνουν να χειραγωγούν τις μάζες και τις καλούν να τα προσκυνήσουν. Και η πολιτεία, λαϊκίζουσα, για να κολακέψει και να ευχαριστήσει το πλήθος, υποδέχεται τα είδωλα με τιμές αρχηγού κράτους. Πίσω από αυτές τις εκδηλώσεις κρύβεται το επιχειρηματικό δαιμόνιο των διοργανωτών τους. Αν κρίνουμε από τα μποτιλιαρίσματα των αυτοκινήτων στους δρόμους και τις μεγάλες ουρές στις εκκλησίες, θα πρέπει αυτές οι επιχειρήσεις να είναι αρκετά προσοδοφόρες. Οι εικόνες και τα λείψανα των Αγίων συνιστούν μια νεότερη εκδοχή των αρχαίων ειδώλων. Δεν αποτελεί, τούτο, κατάφωρη παράβαση της θεϊκής εντολής; Δεν συνιστά μιαν άλλη ειδωλολατρία, διόλου διαφορετική από εκείνην που απαγορεύει η Αγία Γραφή;
Αλλά, το θέμα δεν εξαντλείται στο προσκύνημα και τη λατρεία των ειδώλων. Παρά την πρόοδο της ιατρικής επιστήμης, εξακολουθούν ακόμα να ακμάζουν ανά τον κόσμο βιομηχανίες «παραγωγής» θαυμάτων όπου «πεφωτισμένοι» επιτήδειοι παραπλανούν χιλιάδες πάσχοντες από ανίατες ασθένειες, εκμεταλλευόμενοι κατά τρόπο εγκληματικό και βάναυσο την απελπισία, τον πόνο και τη δυστυχία τους. Αυτή η βιομηχανία φαίνεται ότι ευδοκιμεί στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Καλόγεροι και καλόγριες, για να προσελκύσουν τις εισφορές των πιστών, αφηγούνται «θαύματα», που έγιναν, όμως, στο δικό τους μοναστήρι. Η Παναγία είναι μία. Πως είναι δυνατό μόνο μερικές εικόνες της να είναι θαυματουργές; Παρατηρούμε εικόνες να «δακρύζουν» και να παρέχουν στους επιτήδειους την ευκαιρία να αξιοποιούν το «θαύμα». Πρόκειται για μια καλοστημένη επιχείρηση κομπογιαννιτισμού. Πρόκειται για έγκλημα του κοινού ποινικού δικαίου. Το φαινόμενο δεν περιορίζεται στην Ελλάδα, στην Κύπρο και στις υπανάπτυχτες χώρες, αλλά παρουσιάζεται και σε αυτές ακόμη τις ΗΠΑ και τα θύματα αυτού του τσαρλατανισμού είναι άτομα κάθε μορφωτικού επιπέδου, όπως κατάδειξε ένα πολύ διαφωτιστικό ρεπορτάζ του τηλεοπτικού καναλιού του National Geographic.
Ανεξάρτητα από τα πιο πάνω, οι Πατέρες της Εκκλησίας ανέδειξαν μια στρατιά από Αγίους και στους οποίους προσέδωσαν και θαυματουργικές ικανότητες. Από το Συναξάρι, Βιβλίο της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας, μαθαίνουμε για Αγίους που είναι προστάτες των πολυτέκνων, των δραπετών κ.λ.π. Πληθώρα Αγίων είναι για τις ασθένειες. Αναφέρω μερικούς από αυτούς: Ανίατες ασθένειες: Άγιοι Ανάργυροι, Οσία Ειρήνη Χρυσοβαλάντου, Άγιος Νεκτάριος. Καρκίνος: Αγία Αγάθη (μαστός), Άγιοι Ανάργυροι, Άγιος Ραφαήλ. Γονιμότητα: Αγία Άννα, Αγία Δόμνα, Οσία Ειρήνη Χρυσοβαλάντου. Δερματικά: Αγία Βαρβάρα, Αγία Θέκλα, Άγιος Σπυρίδων. Καρδιολογικά: Άγιος Ελευθέριος, Άγιος Ιγνάτιος. Για την ανεύρεση απολεσθέντων είναι ο Άγιος Φανούριος.
Έχω την άποψη ότι οι πιο πάνω πρακτικές και αντιλήψεις πλήττουν σοβαρά το κύρος της Εκκλησιάς και θα έπρεπε να απασχολήσουν την Αγία και Μεγάλη Ιερά Σύνοδο των Ορθοδόξων Εκκλησιών η οποία συνήλθε πρόσφατα στην Κρήτη. Είναι καιρός η Εκκλησία να απελευθερώσει τους πιστούς της από τις δεισιδαιμονίες και τον σκοταδισμό.
(Φιλελεύθερος, 24.7.2016)